Dosha w Ajurwedzie rozumiana jest jako podstawowa energia biologiczna, konstytucja organizmu. W Ajurwedzie rozróżniamy trzy podstawowe energie (doshe): Vata, Pitta, Kapha.

Doshe powstają one z połączenia znanych nam 5 żywiołów: woda, ogień, powietrze, ziemia, przestrzeń.

  • Vata jest połączeniem przestrzeni i powietrza (ruch);
  • Pita łączy wodę i ogień (ogień trawienny, metabolizm);
  • Kapha to zespolenie ziemi i wody (struktura i nawilżane).

Co to jest Prakriti?

Każdy z nas ma unikalne zestawienie tych trzech dosh (Prakriti) i zostają one określone już przy poczęciu. Konfiguracja ta jest stała. Kiedy są one w naszej unikalnej równowadze czujemy się dobrze i jesteśmy zdrowi. Rozkład dosh w organizmie definiuje cały nasz styl życia, w tym m.in. relacje z innymi, emocje, sposób działania i funkcjonowania na Ziemi, sposób odżywiania czy wybór pracy. Doshe odpowiadają także za konkretne funkcje oraz budowę naszego organizmu, np. tworzenie, niszczenie i usuwanie tkanek, ale także za uczucia i emocje np. miłość, złość, gniew.

Czym jest Vikriti?

Jednak czynniki, jak m.in. pogoda, miejsce życia, praca, styl życia, poziom zmęczenia, emocje, sposób żywienia sprawiają, że zmienia się układ dosh. Ten aktualny układ nazywami Vikriti. Im dalej jest stan Vikriti od Prakriti, tym prawdopodobieństwo złego samopoczucia i zapadania na choroby jest większe. Zatem zalecenia w Ajurwedzie odnoszą się do przywrócenia równowagi, którą, jak kompas, wskazuje Prakriti.

Konfiguracje dosh

Zwykle jedna z dosh jest dominująca, zaś pozostałe pojawiają się w mniejszym natężeniu i są uzupełniające. Mogą zatem pojawiać się nast. warianty:

Pojedynczy:

  • Vata
  • Pitta
  • Kapha

Podwójny:

  • Vata-Pitta
  • Pitta-Kapha
  • Kapha-Vata

Potrójny (najrzadziej spotykany):

  • Vata-Pitta-Kapha

Zrozumienie funkcjonowania dosh jest podstawą wiedzy o Ajurwedzie, bez której nie uda nam się dokonać zarówno prewencji, jak i leczenia organizmu.